پس از اینکه دندانی از بین رفت و جای آن خالی شد، مشکلات زیادی برای جویدن و حتی تکلم ممکن است پیش بیاید. یکی از راه‌های درمان این وضعیت استفاده از ایمپلنت دندان است.

ایمپلنت دندان از جمله درمان‌های حوزه زیبایی دندانپزشکی است که به نوعی جایگزین دندانِ از دست رفته طبیعی می‌شود. هرچند که ایمپلنت مصنوعی کاملا ساختاری غیرزنده است، اما استحکام کافی برای جویدن غذا و شرایط دیگر را دارد. همچنین در ظاهر دقیقا مشابه یک دندان سالم و طبیعی است که عملکرد جویدن را به خوبی انجام می‌دهد.

ایمپلنت دندان چیست؟

ایمپلنت دندان در حقیقت یک ریشه مصنوعی به شکل پیچ از جنس تیتانیوم است که به جای ریشه دندان طبیعی در استخوان فک کاشته می‌شود. همانطور که دندان طبیعی روی ریشه سوار شده است، یک یا چند دندان پروتزی یا تاج دندانی ساخته شده در لابراتوار نیز روی ایمپلنت‌هایی که نقش پایه را برای آن‌ها دارد، سوار می‌شوند.

اجزای ایمپلنت

• فیکسچر (پست یا پایه ایمپلنت)
• اباتمنت (ابزار اتصال فیکسچر به تاج)
• تاج دندان یا پروتز دندان مصنوعی

مواد سازنده ایمپلنت

اجزای مختلف ایمپلنت دندان از مواد مختلفی مانند تیتانیوم، سرامیک یا زیرکونیا ساخته می‌شوند. اما ایمپلنت‌های تیتانیومی درحال حاضر بیشترین کاربرد را در دندانپزشکی دارند.

جراحی‌های اصلاحی پیش از کاشت دندان

• پیوند استخوان یا به اصلاح ریج: در شرایطی که استخوان فرد تحلیل رفته باشد یا تراکم کافی نداشته و یا ارتفاع آن برای کاشت پایه ایمپلنت مناسب نباشد، معمولا پیش از اقدام به کاشت ایمپلنت از پودر استخوان برای پیوند استخوان فک استفاده می‌شود.
• لیفت سینوس: سینوس فک بالا ممکن است به استخوان فک بسیار نزدیک باشد. بنابراین ارتفاع استخوان فک برای کاشت پایه ایمپلنت کافی نیست. در این شرایط جراح، پس از بلند کردن بافت لثه، یک حفره کوچک در استخوان ایجاد کرده و غشای بین سینوس در طرف دیگر حفره که سینوس را از استخوان فک جدا کرده مشاهده می‌شود. این غشا توسط ابزار مخصوصی به عقب هل داده می‌شود تا از استخوان فک فاصله بگیرد. سپس گرانولهای ماده گرفت استخوان در این فضای خالی که قبلا سینوس قرار داشت جا داده می‌شوند.

شرایط موفقیت کاشت ایمپلنت دندان

عوامل بسیاری وجود دارند که می‌توانند در موفقیت کاشت ایمپلنت دندان تاثیر به سزایی داشته باشند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

استخوان فک کافی:  پایه‌های ایمپلنت باید به استخوان فک جوش بخورند تا بتواند پروتز دندان مصنوعی را روی خود نگه دارند. بنابراین تراکم و کیفیت آن‌ها باید به اندازه کافی باشد. به همین دلیل داشتن استخوان فک کافی، یکی از شرایط موفقیت کاشت ایمپلنت دندان است. کودکان معمولاً کیفیت استخوان فک کافی برای ایمپلنت دندان را ندارد و افرادی که به هر دلیل دچار تحلیل استخوان شده‌اند نیز باید با انجام پیوند استخوان به شرایط مطلوب برسند.

سلامت عمومی: چون برای کاشت ایمپلنت باید عمل جراحی انجام گیرد، شرایط سلامت عمومی بیمار باید در حالت مطلوب قرار داشته باشد. بیمارانی که سیگار می‌کشند یا الکلی هستند یا به بیماری‌های خاص مانند دیابت مبتلا هستند، درصد موفقیت کاشت ایمپلنت در آنها پایین است. چون بر روی فرایند بهبود پایه ایمپلنت به استخوان فک آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

لثه‌های سالم: از دیگر شرایط موفقیت کاشت ایمپلنت، داشتن لثه‌های سالم است تا بتواند پایه ایمپلنت و پروتز دندان مصنوعی را روی خود نگه دارد. افرادی که احتمال بروز بیماری پریودنتال در آنها بالاست ممکن است با شکست ایمپلنت دندان مواجه شوند.

رعایت بهداشت دهان و دندان:  ایمپلنت دندان باید در شرایط بهداشت کامل حفظ و نگهداری شود. رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و چکاپ‌های منظم نزد دندانپزشک برای سالم ماندن ایمپلنت‌های دندانی ضروری است. به یاد داشته باشید که این عادات حفظ بهداشت و سلامت دهان و دندان موجب سالم ماندن دندان‌های طبیعی شما نیز خواهد شد.

خود داری از دندان قروچه کردن:  در صورتی که دندان قروچه می‌کنید حتماً این مسئله را با دندانپزشک خود مطرح کنید. چون دندان قروچه کردن هم به پروتز دندان مصنوعی آسیب می‌رساند و هم موجب می‌شود پایه ایمپلنت به خوبی با استخوان فک جوش نخورده و در جای خود لق شود.

مراحل قبل از انجام جراحی ایمپلنت

• قبل از انجام عمل نیاز به معاینه لثه‌ها و اطمینان یافتن از سلامتی کامل آنها وجود دارد. همچنین هر گونه عفونت یا پوسیدگی در لثه و دندان‌های مجاور محل قرار گیری ایمپلنت نیز باید به طور کامل درمان شود.
• بعد از اطمینان از سلامت کامل بافت‌های دهانی ناحیه جراحی و اطراف آن نیاز به تهیه یک اسکن رادیوگرافی مخصوص ایمپلنت (اصطلاحا CBCT یا DVT نامیده می‌شود) از محل است که توسط مراکز رادیولوژی تخصصی فک و صورت قابل تهیه است. این اسکن معمولا به همراه یک ریپورت و CD تهیه می‌شود.
• دندانپزشک به کمک این اطلاعات، ارتفاع و ضخامت استخوان و نیز سایر موارد مهم مانند محل عبور اعصاب مهم، سینوس‌ها و … را بررسی می‌کند و بهترین سایز و محل قرار گیری ایمپلنت دندان را مشخص می‌کند.
• آخرین مسئله‌ای که قبل از جراحی ایمپلنت دندان باید مورد توجه قرار گیرد این است که در شرایط پزشکی خاص(فشار خون بالا، سابقه سکته قلبی یا مغزی، سابقه پیوند عضو و …) گاهی نیاز به دریافت داروی خاص یا تغییر در دوز داروهای دریافتی فعلی بیمار وجود دارد. همچنین در مواردی که شخص به دلیل بیماری زمینه‌ای(مثل مشکلات قلبی) تحت نظر پزشک دیگری قرار داشته باشد، نیاز به مشورت با پزشک مربوطه نیز وجود دارد.

مراقبت های بعد از جراحی ایمپلنت دندان

• بعد از انجام ایمپلنت بیمار ممکن است به استراحت نیاز داشته باشد تا اثر بی‌حسی کاملا خاتمه یابد. بعد از یک بی‌حسی موضعی چند ساعت طول می‌کشد تا دهان و دندان به حالت اول خود برگردند. بیمار ممکن است به مسکن نیاز داشته باشد تا اثر ناراحتی حاصل از بی‌حسی را برطرف کند.
• خیلی مهم است که در چند روز بعد از ایمپلنت که زمان استراحت است، از غذاهای نرم استفاده شود. بیمار باید مراقب باشد تا زمانی که بی‌حسی کاملا از ناحیه دهان برطرف نشده، از غذاها و نوشیدنی‌های داغ استفاده نکند.
• خیلی مهم است که بیمار دهان خود را مثل همیشه با مسواک و نخ دندان تمیز نگه دارد. همچنین ممکن است برای تمیز کردن راحت‌تر بین دندان‌ها به مسواک ویژه‌ای نیاز داشته باشید.